3 lagen systeem
Het 3 lagen systeem / layering is nog altijd een veel gebruikt systeem voor de kledingkeuze van (buiten) sporters en outdoorliefhebbers.
Het systeem is als volgt opgebouwd:
• Basis / onderlaag, houdt de huid droog en voert vocht af
• Tussen / isolatielaag, verdere afvoer van vocht en houdt warm
• Buitenlaag, bescherming tegen weer en wind
Basislaag / first layer
De basislaag zorgt voor het afvoeren van vocht en houdt de huid zo droog mogelijk. Deze laag is omdat deze op de huid wordt gedragen, misschien wel de belangrijkste laag van het systeem. De 1e laag dient geen vocht op te nemen (zoals bijvoorbeeld bij katoen) maar vocht zo snel mogelijk af te voeren naar de volgende laag, dit om te voorkomen dat door het vocht deze koud en onbehaaglijk aanvoelt.
De basislaag moet goed aansluiten op de lichaamsvorm, maar niet te strak zitten. Veel gebruikte materialen zijn polyester of polypropyleen. Deze nemen geen vocht en minder geur op en houden het lichaam droog en warm. Tegenwoordig wordt in kleding voor de basislaag ook veel merino wol gebruikt. Door de natuurlijke vochtregulerende werking en door de zeer fijne structuur van deze wol voelt deze wolsoort goed aan op de huid en ook erg droog aan.
Kijk hier voor isolerende onderkleding bij Antrekk.
Tussenlaag / second layer
De tussenlaag zorgt voor het verdere transport van vocht naar buiten en voor isolatie. Afhankelijk van de activiteit, de inspanning, en uiteraard de weersomstandigheden kan worden gekozen voor een dunnere of dikkere laag materiaal. Veel gebruikte materialen zijn polyester, wol en fleece. Maar ook een donsjack kan als tussenlaag worden gebruikt.
De tussenlaag zorgt voor een laag stilstaande lucht om het lichaam, deze lucht wordt warm en geeft een behaaglijk gevoel. Doordat er sprake is van meerdere lagen en van lucht tussen de verschillende lagen draagt ook deze lucht bij aan de isolatie. De verschillende lagen dienen daarom niet te strak over elkaar heen te worden gedragen: belangrijk is daarbij wel dat deze lucht niet te gemakkelijk kan ontsnappen en daardoor veel warmte wordt verloren.
Buitenlaag / third layer
De buitenlaag beschermt tegen weer, wind en kou. Deze laag dient met name wind en regen van het lijf te houden. Wind heeft een grote invloed op de gevoelstemperatuur (wind chill factor) en koelt hierdoor snel af. Een winddichte en bij voorkeur ook waterdichte buitenlaag (hardshell) die bij grotere inspanning, en goed weer gemakkelijk uit kan worden getrokken completeert het systeem.
Belangrijke eigenschap van de buitenste laag is dat deze ook ademend is en vocht van binnenuit doorlaat. Vocht van de 1e en 2e laag kan dan ontsnappen naar de buitenlucht, wanneer dat niet mogelijk is, dan zal men zelfs met een waterdicht jack behoorlijk vochtig kunnen worden.
Het eerste materiaal waarmee het maken van, en wind, en waterdichte kleding mogelijk was, was het alom bekend Gore-tex. Inmiddels zijn er vele vergelijkbare alternatieve materialen beschikbaar zoals bijvoorbeeld: Gelanots, eVent, Sympatex.
Kijk hier voor hard- en softshelljassen bij Antrekk.
Overig
Het 3 lagen systeem wordt voornamelijk toegepast op het bovenlichaam. Bij de benen volstaan meestal maximaal 2 lagen, meer lagen zijn bij inspanning te warm, veroorzaken transpiratie en beperken de bewegingsvrijheid.
Ook de handen en het hoofd dienen niet te worden vergeten. Met name via het hoofd is sprake van een flink warmteverlies. Met een dikke of dunnere muts al dan niet voorzien van een wind- en waterdicht membraan en een capuchon kan ook hier een flexibel lagen systeem worden gecreëerd. Voor de handen worden veelal één of twee lagen gebruikt.
Ondanks dat het 3 lagen systeem nog altijd populair is, is door de ontwikkeling van nieuwe materialen en productietechnieken niet altijd meer sprake van 3 lagen. Door de komst van bijvoorbeeld hybride onderkleding (een combinatie van meerdere materialen), windstopperfleece en softshell kleding (een combinatie van de tussen en buitenste laag) worden lagen gecombineerd.
Ook de persoonlijke voorkeur is van invloed op de gekozen kleding, de ene persoon is nu éénmaal sneller warm of koud dan de ander. Maar voorop blijft staan dat de gekozen kleding moet voldoen aan de basis principes van het 3 lagen systeem: comfortabel en droog te dragen, beschermend tegen weer, wind en kou en voldoende isolerend.